Als je ergens letterlijk ziek van wordt
Iedereen maakt in het leven periodes door waarin het slecht gaat. Iedereen krijgt onherroepelijk te maken met verlies, verlies van dierbaren, verlies van gezondheid, verlies van een relatie of van werk. Dat kan zoveel impact hebben dat je er letterlijk ziek van word: vermageren, slecht slapen, nergens zin in hebben.
Dit kom in elk mensenleven voor
Het zijn normale reacties op normale situaties, normaal in de zin dat ze in elk mensenleven voorkomen. Wat er gebeurt heeft zoveel impact op je dat het veel moeite kost of onmogelijk wordt om je normale leven voort te zetten. Naar het werk gaan, voor de kinderen zorgen, het huis op orde houden, het kost allemaal veel energie. Tijd of animo voor iets anders heb je niet. Dat ik het normaal noem betekent niet dat het niet zwaar is. Ik noem het normaal omdat niemand het gevoel hoeft te hebben dat wat hem of haar overkomt afwijkt en dat je reactie er op ongezond of afwijkend zou zijn.
Dat hoort ook bij jou, zo ben je óók!
Soms is er geen aanwijsbare aanleiding voor zo’n periode die ik een existentiële crisis noem. Alles wat je vroeger leuk vond, waar je van genoot, betekenis aan ontleende werkt niet meer. Je snapt jezelf niet meer. ‘Zo ben ik niet’, zeg je. Maar eigenlijk klopt dat niet, want nu maak je kennis met iets anders in je, iets nieuws wat je eerder nog niet ontmoet hebt. En dát hoort ook bij je, zo ben je óók. Het leven laat je iets zien wat je eerder nog niet hebt hoeven zien of voelen. En het vráágt iets anders van je, iets nieuws, een andere houding of een andere levenswijze.
Verzet je niet; laat het er zijn
De eerste reactie is meestal een sterk gevoel van: DIT WIL IK NIET; DIT MOET ZO SNEL MOGELIJK WEG, OPGELOST WORDEN. Ik heb zelf twee keer zo’n existentiële crisis meegemaakt en de tweede keer had ik, ondanks alles wat ik hierover de eerste keer geleerd had, opnieuw deze reactie. Ik wist niet waar ik me bevond of wat ik moest doen. Het enige wat ik wist is dat ik er zo snel mogelijk van af wilde. Die houding is nu juist contraproductief. Er dient zich iets aan wat gezien, erkend en onderzocht wil worden. Maar wat je doet is: je verzetten.
Pain is inevitable; suffering is optional Tension is inevitable; conflict is optional --- Isira
Vertrouw dat het goed komt
Wanneer we aanvaarden wat zich aandient of er misschien zelfs nieuwsgierig naar worden begint er een proces van verandering op gang te komen. Dat is wat ik transformatie noem. Overigens voltrekt die verandering zich sowieso. Je kan niet meer doorgaan met je oude leven. Er ís een verandering nodig, of je nu wilt of niet. Je kan je schreeuwend en spartelend mee laten sleuren door de stroom of ermee samenwerken. Door nieuwsgierig te zijn en samen te werken met wat zich aandient wordt het iets makkelijker. De eerste belangrijkste stap in samenwerken is erkennen dat het pijn doet/verdrietig is en dat je niet weet hoe het nu verder moet. Wat je heel hard nodig hebt - en dat is waarschijnlijk juist moeilijk- is vertrouwen dat het goedkomt.
Veranderen kost energie
Ik moet hierbij altijd denken aan de transformatie van een rups in een vlinder. We leven als een rups die denkt dat vooruitgang betekent een grotere of betere rups worden. Maar een rups is niet bedoeld om een grote rups te worden. Een rups is bedoeld om een vlinder te worden. Om een vlinder te worden is een metamorfose nodig. In die fase lijkt het dier uiterlijk dood te zijn. Van buiten ziet het er uit alsof die cocon levenloos is, maar in werkelijkheid vindt er een levendige transformatie plaats. Het dier kan niet in de buitenwereld actief zijn én transformeren. Alle energie zit nu in dat laatste.
Zo zie ik een existentiële crisis. Je wordt als het ware stilgezet om een grote verandering te kunnen laten plaatshebben. Al je energie gaat nu naar die verandering.
Hoe zou het zijn als iemand je zou geruststellen?
Wat niet helpend is, is dat onze Westerse samenleving geen oog heeft voor zulke overgangsfasen in het mensenleven. Als we tijdelijk onverklaarbaar ziek zijn of door grote levensgebeurtenissen niet in staat zijn onze maatschappelijk rollen te vervullen wordt dat gezien als onwenselijk, afwijkend of ‘een probleem dat opgelost/behandeld moet worden’. Hooguit zegt iemand: ‘dat hoort nu eenmaal bij het leven’. Hoe anders zou het zijn als we gerustgesteld en begeleid zouden worden door deze fase heen met het vooruitzicht dat we er veranderd, maar zeker niet slechter uit hoeven te komen, misschien zelfs wel beter.
Je hebt meer veerkracht dan je denkt
Dat te weten zou helpen met vertrouwen dat het goed komt. Vertrouwen dat iets in jou weet wat nodig is, hoe het moet, maar jíj weet nog niet met je bewuste denken hoe dat is. In jou, in ons allemaal is een diepere wijsheid werkzaam, een onvermoede veerkracht. Zoals een zaad dat zich in de duistere aarde bevindt ‘weet’ dat er een wortel naar onder moet groeien en een scheut naar boven.
Kan ik je helpen het pad te vinden?
Mogelijk vind je dit zo bemoedigend en ondersteunend dat je er weer voldoende vertrouwen in hebt gekregen. Ik sta je graag bij op dit pad. Niet dat ik de weg weet, want het is jouw unieke te bewandelen weg. Maar ik kan je wel helpen het pad te vinden, daarbij geholpen door mijn eigen ervaringen en door de jarenlange ervaring in mijn werk als therapeut.