Ieder mens heeft behoefte aan autonomie en aan verbinding. Bij veel mensen die bij mij aankloppen is er een conflict tussen de ene behoefte en de andere. ‘Ik heb een relatie maar ik voel me gecontroleerd door hem’, ‘Ik vind mijn werk leuk, maar ik ben bang dat ik mijn kinderen tekort doe’, ‘Ik verzwijg dingen omdat ik bang dat ze anders bij me weg gaat’. Meestal staat de autonomie onder druk uit angst de verbinding te verliezen. ‘Als ik meer mijn eigen gang zou gaan, dan ben ik bang dat zij bij me weg gaat’. Therapie is vaak gericht op het leren ruimte innemen, je behoefte serieus nemen, soms tegen de verwachting van onze dierbaren ingaan (en soms denken wij zelf dat de ander bepaalde verwachtingen heeft). Het zorgt voor een betere balans in autonomie en verbinding.
Ruimte maken voor jezelf, de autonomie kant, wordt soms gezien als persoonlijke behoeftebevrediging. Of nog erger, als egoïstisch, alsof opkomen vóór jezelf altijd een keuze tégen de ander is. Mijn persoonlijke en professionele ervaring is dat mensen die leren rekening te houden met hun eigen behoeften ook vanzelf meer ruimte krijgen voor die van anderen. Wanneer onze primaire, overlevingsbehoeften vervult zijn, reiken we uit naar de ander van uit een tevreden gevoel niet om om strategische redenen, bijv. om aandacht of bevestiging te krijgen of ‘mijn zin’ te krijgen. Het welt op uit mijn hart in plaats van dat ik (onbewust) iets wil van de ander.
We zijn nu eenmaal door en door contactueel. Dus als we ons goed voelen hebben we ruimte voor een ander. Onze ‘bedrading’, het zenuwstelstel is ingericht op verbinding maken. Zo zijn we ter wereld gekomen. Primatoloog Frans de Waal vond in zijn onderzoek aan primaten dat moraliteit, de neiging tot het goede doen, ons ‘ingebakken’ is. Hij legt uit hoe we voortkomen uit een lange evolutielijn van dieren die samenwerken en zorgen voor zwakkeren. Als een mens zich goed voelt zoekt hij/zij vanzelf contact met anderen. Denk maar eens aan pasgeboren baby: We hoeven ze niet te leren lachen. Als ze ongeveer 6 weken oud zijn lachen ze ons toe uit zichzelf waarbij er soms een siddering van plezier door het hele lijfje gaat. Dat doen ze wanneer de basisbehoeften voorzien zijn en ze zich senang voelen.
In een gezonde staat wisselt de behoefte aan verbinding zich af met behoefte aan autonomie als een golfbeweging zoals eb en vloed, zoals in- en uitademen. Wanneer je constant gebrek hebt aan ruimte of de andere kant: constant gebrek aan contact voelt (bijv. met je partner) is de balans tussen de twee zoek.