Binnen de Mindbodybenadering zijn er grofweg twee stromingen:
1) Het brein afleren om sensaties, ervaren gevoel, lichaamsreacties ten onrechte als onveilig te interpreteren.
2) Onverwerkte emoties opsporen en doorvoelen waardoor het lichaam zich ontspant en het zelfherstellend vermogen weer optimaal werkt.
Ik vond in een boek van Laurence Heller over ontwikkelingstrauma een schema waarin beide benaderingen inzichtelijk met elkaar in worden verband gebracht. In de afbeelding zie je hoe informatie door je zenuwstelsel stroomt.
Ons zenuwstelsel vervoert informatie van boven naar beneden (top-down) en van beneden naar boven (bottom-up). Top-down zijn het onze gedachten, overtuigingen, oordelen en identificaties (het (zelf)beeld waarmee we ons vereenzelvigen) die invloed hebben op hoe we ons voelen en op onze instinctieve reacties. Bottom-up gaat het om hoe sensaties, ervaren gevoel en lichaamservaring onze emoties en gedachten beïnvloeden. Het schema laat zien dat die twee samen hangen. De beide informatie kanalen zijn verbonden via een feedback loop.
Terug naar de twee stromingen in de mindbody benadering. Ik zie de breintrainingen, het leren herinterpreteren van sensaties en het geven van boodschappen van veiligheid als ingrijpen op de top-down stroming. En het opsporen en (fysiek) doorvoelen van emoties en bijbehorende sensaties zonder dat je je onveilig gaat voelen als ingrijpen op de bottom-up stroming.
Omdat het een feedbackloop is, heeft ingrijpen invloed op zowel de top-down als de bottom-up informatiestroom. Welke benadering je ook kiest er zal óók altijd iets veranderen aan de andere kant van het informatiekanaal. Als je jezelf boodschappen geeft van veiligheid bij onbehagen dan ontspan je, sensaties verminderen en emoties krijgen gelegenheid om voorbij te drijven als wolken in de lucht of je onderneemt actie passend bij je staat van activering. En andersom: Als je leert je onverwerkte emoties te doorvoelen en bij je lichaamssensaties aanwezig te blijven zonder dat je je onveilig begint te voelen, ondergaan de hersenverbindingen een organische verandering. In beide gevallen zul je gaandeweg bepaalde sensaties niet langer als onveilig beoordelen, maar als iets wat hooguit je vriendelijke aandacht en zorg nodig heeft.
Ik denk dat het daarom niet veel uit maakt waar je begint met je mindbody activiteiten; het werkt hoe dan ook door aan de andere kant van de informatiestroom. Het kan wel zijn dat training van je brein niet werkt. Dat betekent dat lichaamssensaties/gevoelens ongevoelig zijn voor een cognitieve boodschap. Ik geef een voorbeeld van mezelf als kind. Ik was als 7 jarige bang dat er in het voeteneind van mijn bed een muizennest zat. Mijn moeder keek er dan samen met me naar om te laten zien dat het er niet was. Maar als ze weer weg was en het licht was uit, dan werd ik even later opnieuw bang. Later noemde ik dat: ‘angst die niet voor rede vatbaar is’. Angst is een gevoelde ervaring in het lijf en hoezeer je jezelf (of iemand anders jou) dan ook toespreekt dat het veilig is, het lichaam ontspant niet door alléén maar te zeggen dat het veilig is. In dat geval is het nodig om óók actief met de bottom-up methode aan de slag te gaan: Het vinden en doorvoelen (in een veilige setting) van je onverwerkte emoties. Het resultaat moet zijn dat het lichaam zich veilig voelt en dus ontspant.
Er zijn allerlei boeken, podcasts en filmpjes van de beide stromingen te vinden op internet. En als je een coach of therapeut zoekt zou ik zoeken naar iemand die soepel heen en weer kan bewegen tussen de beide benaderingen.